ابعاد عرفانی خشوع خشوع در نماز نماز در سراپرده گفتگو با خداوند متعال، مقام خاص است، هر چند که اوقات آن بار عام الهی است برای همه بندگان. برای ورود به سراپردۀ حق باید از مقام تکبیر تا مقام تهلیل…

روزنه ای بی آلایش در راستای آموزش و آرامش
مفهوم خشوع
در زبان فارسی، معادل که ترجمه ای رسا برای واژه «خشوع» باشد و کاملاً مفهوم آن را بیان کند کمتر یافت میشود. شاید بهترین معادلی که برای این کلمه بتوانیم پیشنهاد کنیم، تعبیر «فرو شکستن» باشد. بررسی موارد کاربرد این واژه در قرآن، میتواند به بهتر روشن مفهوم آن کمک کند.
از جمله مواردی که قرآن این مفهوم را درباره آن به کار برده است، در مورد «صدا»
میباشد. قرآن کریم در بیان اوصاف و احوال روز قیامت میفرماید: «و خَشَعَتِ الأصواتُ لِلرَّحمنِ فَلا تَسمَعُ إِلاّ هَمساً»؛ روز قیامت، هیبت و عظمت خدای متعال آن چنان ظهور میکند که صداها فرو میشکند و از این رو سخنی جز به آهستگی و آرامی شنیده نمیشود (طه (۲۰)، ۱۰۸)……از دیگر مواردی که قرآن کریم تعبیر خشوع را در مورد آن به کار برده، «خشوع وجوه» است؛ میفرماید: «وُجُوهٌ یَومَئِذ خاشِعَۀ»؛ در روز قیامت، برخی چهره ها در حالت خشوع است (غاشیه (۸۸)، ۲)……اگر بخواهیم مفهوم خشوع را دریابیم و این حالت را تصور کنیم، ابتدا باید توجه کنیم که خشوع، حالتی تصنّعی و ساختگی نیست. ممکن است انسان بتواند در ظاهر، چهره و حالت بدن خود یا صدایش را به صورتی در بیاورد که فروشکستگی در آن ظاهر باشد، ولی این خشوع واقعی نیست، بلکه ادای خشوع را درآوردن است! خشوع حقیقی از دل سرچشمه میگیرد. ابتدا باید دل بشکند و سپس آن شکستگی به اعضای ظاهری و حرکات ما سرایت کند؛ همچنان که قرآن کریم میفرماید: «ألَم یَأنِ لِلّذِینَ آمَنُوا أن تَخشَعَ قُلُوبُهُم لِذِکرِاللهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الحَقِّ»؛ آیا برای کسانی که ایمان آورده اند هنگام آن نرسیده که دلهایشان به یاد خدا و آن حقیقتی که نازل شده است نرم ]فروشکسته[ گردد؟ (حدید (۵۷)، ۱۶). آیا هنگام آن نرسیده که مؤمنان، از یاد خدا دلشان بشکند؟….خشوع این نیست که انسان در نماز لحنش را به صورت تصنعی تغییر دهد، یا سرش را کج کند یا گردنش را فرو اندازد. اینها تصنّع است، خشوع حقیقی نیست. اگر واقعاً دل بشکند، آن دیوار منیّت میشکند و سقف بتخانه خودپرستی فرو میریزد و آثار آن به صورت غیرارادی در چهره و ظاهر و رفتار هم ظاهر میشود.